Winterse stilte - Burial Rites van Hannah Kent

Dit is het dan. Wat we "het putteke van de winter" noemen. Het is koud en veel te donker. Ik mis de kerstboom. Opstaan is een hel. De voorraad kaarsen en waxinelichtjes slinkt zienderogen. En ik drink meer thee dan ooit. Dit zijn de dagen waarop je eigenlijk alleen maar in een stoel wil hangen en wil lezen. Een ideale context dus voor een pakkend winters boek. Op naar Ijsland.

Burial Rites

Niet dat het daar nooit zomer is natuurlijk. Niet dat daar de zon nooit schijnt. Maar in dit boek gaat het vooral over dat wonderlijke witte winterseizoen. De oogst is binnen en alles valt stil. De dagen zijn kort en tegelijk eindeloos, zeker in de negentiende eeuw. Bij gebrek aan centrale verwarming trekken de inwoners zich terug in hun badstofa: een stemmig vertrek waar ze samen slapen, eten en verhalen vertellen. Je buiten wagen is nagenoeg levensgevaarlijk. In de winter wordt de wereld klein, en zo kunnen ergernissen hoog oplopen.

Het boerengezin in dit boek neemt de terdoodveroordeelde Agnes in huis. Nou ja, nemen, ze moeten van de overheid. Aanvankelijk is Agnes zwijgzaam en zoekt ze enkel contact met de dominee Toti die haar moet voorbereiden op de executie. De gezinsleden behandelen haar ook ijzig. Geleidelijk aan ontdooien ze, en krijgt Agnes de kans om haar verhaal te vertellen. Hoe kwam ze ertoe om Nathan te vermoorden?

Historische context

Dit verhaal is gebaseerd op ware feiten. Elk hoofdstuk begint dan ook met een historische bron. Een officiële brief, een verslag van een proces of een beschrijving van de hoofdpersonen. De moord is immers echt gebeurd en Agnes is echt veroordeeld.

Vervolgens wisselt het perspectief. We denken vooral mee met Agnes en Toti, en af en toe bekijken we de situatie vanuit de blik van Margret, de vrouw des huizes. De vertelstem bindt deze passages aan elkaar in werkelijk schitterende zinnen vol goedgekozen metaforen. Eenvoudig, veelzeggend en af en toe behoorlijk adembenemend.

Het verhaal van Agnes staat symbool voor het barre leven in Ijsland in de negentiende eeuw. Het harde bestaan de werklui, wezen en huishoudsters wordt zeer geloofwaardig geschetst. Daarnaast vond ik het dilemma van Toti heel interessant. Van hem wordt verwacht dat hij Agnes voorleest uit de bijbel en vermanende preken houdt, maar hij ziet in dat ze meer behoefte heeft aan een luisterend oor. Heel mooi hoe hij haar niet veroordeelt en open blijft staan voor haar visie op de feiten.

Afkickverschijnselen

Dit was nu echt eens zo'n boek dat je niet uit wil hebben. Ik heb zelfs extra lang gewacht met de laatste 10 bladzijden. En nu ik ondertussen met een ander boek ben begonnen, laat Ijsland me nog niet los. Zo ben ik gaan googelen naar Badstofa's en huizen in Ijsland in die dagen. Ik kwam terecht op een fijne fotocollectie die Hannah Kent zelf heeft gedeeld. Kwestie van de setting even duidelijk te maken! (voor wie het boek wil lezen: er zitten spoilers in de beschrijvingen, dus misschien beter achteraf bekijken)

Ijsland was voor mij het land van Björk, van vulkanen met onuitspreekbare namen en van sagen met helden als Snorri Sturluson(of zoiets). Voortaan zal het land voor mij verbonden zijn met het lot van Agnes. Dit boek raak ik nooit meer kwijt! Het is dus aftellen naar de verfilming die onlangs werd aangekondigd. (Maar of die aan het boek kan tippen is nog maar de vraag)

(Ik las dit boek op aanraden van Anna. Lees dus ook zeker haar blog even: een warm pleidooi voor een winters verhaal)

Reacties

Populaire posts