Leesclub leest: Amerikanah

Wat verwoordde Grossmann het mooi deze week:

 "eens in de zoveel tijd, als we een echt goed boek lezen, komt binnen in ons iets in beweging. Dieptegesteenten verschuiven...Plotseling borrelt de mogelijkheid van een ander bestaan in ons op".

Precies dàt gebeurde bij mij tijdens het lezen van Amerikanah. Niet alleen bij mij trouwens, ook bij de andere boekenclubdames. Want we waren het deze keer roerend eens: dit is een boek dat ons nog erg lang zal heugen. Dat  ons raakte en dat misschien inderdaad een soort klein intern aardbevinkje heeft heeft veroorzaakt.

***

Amerikanah gaat over migratie. Over ontworteld leven tussen twee culturen. Wat Jhumpa Lahiri deed voor de Bengaalse gemeenschap, doet Adichie voor de Afrikaanse migratie, zou je kunnen zeggen. Al lopen dat soort vergelijkingen natuurlijk altijd mank.

We volgen twee jonge Nigerianen: Ifemelu en Obinze. Ze onmoeten elkaar op een schoolfeest en het is ware liefde. Maar het Nigeria van eind jaren negentig is voor jonge mensen uitzichtloos. Zeker als de universiteiten staken uit wanbeheer en er maandenlang geen lessen worden gegeven. En dat terwijl de jongeren vooruit willen, zichzelf willen ontplooien, de wereld willen ontdekken. Ifemelu en Obinze grijpen hun kans. De eerste weet een beurs aan een Amerikaanse universiteit te bemachtigen, waar ze het zo goed doet dat ze in Amerika kan blijven en er zelfs staatsburger wordt. Obinze trekt met een reisvisum naar London in de hoop daar te kunnen blijven. Zijn pad is heel wat minder rooskleurig, hij komt in de illegaliteit terecht.

Zo verliezen twee geliefde mensen elkaar uit het oog. En allebei raken ze, ondanks hun intelligentie, op de dool. Obinze wordt opgepakt en genadeloos teruggestuurd naar Nigeria. Ifemelu lijkt het goed te hebben, maar kan zich uiteindelijk moeilijk verzoenen met het leven in Amerika. En dan besluit ze terug te keren en Obinze te zoeken...

Dit lijkt misschien zwaar op de hand, maar niets is minder waar. Dit is namelijk, ondanks alle miserie, een heel fijn boek. Vol knipoogjes en zachte ironie. We genoten van de  sfeer van lome Afrikaanse avonden. En van de hele fijne, warme personages die de jonge mensen steunen in hun zoektocht naar de zin van het leven. Heerlijk om te lezen, dat vonden we allemaal.

***

En waar zit dan Grossmanns aardverschuiving? In de eerste plaats in grote, moeilijke thema's zoals discriminatie en economische vluchtelingen. Door de wereld vanuit andere ogen te bekijken, ontstaat er begrip voor mensen die door hun eigen maatschappij beknot worden. Niet omdat hun leven gevaar loopt, wel omdat de intellectuele verveling dreigt. Omdat ze kansloos zijn. Omdat ze niet voor vol worden aangezien. Dat je dan een uitweg zoekt is begrijpelijk.

Maar die uitweg is niet altijd een route naar het paradijs. Tijdens haar verblijf in Amerika schrijft Ifemeulu blogs over de ervaringen van een Afrikaanse zwarte vrouw in Amerika. Die blogtektsen zijn echt grote klasse. Met een antropologisch oog analyseert ze haarfijn de Amerikaanse maatschappij. Ze stelt het verdoken racisme aan de kaak met grappige voorvallen die je aan het denken zetten. Echt prachtig zijn haar stukken over de verkiezing van Obama en de hoop die zijn komst wekte, zoveel jaren geleden: "Yes, we can!" We waren het al bijna vergeten.

Naast dergelijke grote aardbevingen, bevat het boek ook heel wat kleinere, zachtere duwtjes, die ons anders laten kijken. Het boek bevat een aantal echt briljante passages over Afrikaanse kapsalons en de moeite die daar wordt gedaan om "zo blank mogelijk haar" te krijgen. Grappig en gevat, met een mild vleugje kritiek geschreven, dat hebben we graag! En sindsdien weten we alles over relaxers en kijken we met meer belangstelling naar kapsels en vlechten.

En natuurlijk waren er ook heel wat hilarische passages over goedmenende Amerikanen die echt foute dingen zeggen, en over hoe snel een mens aan luxe went. We hebben moeten grinniken over de nieuwe man, die zo politiek correct is dat hij saai wordt. En er was veel herkenning bij de zenuwachtigheid van pubers op hun eerste afspraakje.

Want ja, al gaat dit boek over ontworteling en cultuurclashes, uiteindelijk gaat het ook over ons. Het gaat immers over de liefde en hoe moeilijk die soms kan zijn. Over hoe je je weg vindt in een ingewikkelde wereld. En over het belang van familie en vrienden in het leven.

***

Kortom: dit is één van de écht goede boeken waar Grossmann naar verwijst. Een verhaal dat je toelaat een alternatief leven echt te leven, met alle emoties die daarbij horen. Laten we het een zachte aardschok  noemen, eentje die je denken verandert, niet door harde confrontatie, maar door menselijkheid en warmte. Een boek waar je mee moet lachen en huilen, dat je raakt, hoopvol stemt, soms irriteert en af en toe zelfs een beetje bang maakt. Maar vooral eentje dat je op heel wat nieuwe gedachten brengt! Kortom: dit is een boek dat u echt eens moet lezen!




PS. Deze keer gebruikten we bovenstaand rad van fortuin om onze impressies over het boek weer te geven. Niet alleen beleven de personages in het boek de verschillende emoties, wij maakten ze ook mee. Dit rad bleek een leuke aanzet tot een discussie, die uiteindelijk veel dieper en veel verder ging dan verwacht. En zo bekeken we ook elkaar weer eens met andere ogen. Nee, die leesclub, die zou ik echt niet kunnen missen!


Reacties

  1. Mooie bespreking. Ik heb het boek al een tijd in huis, heb het zelfs op mijn e-reader staan, maar heb het nu gepromoveerd naar de Leeslijst 2015 (die steeds verder uitdijt). Hopelijk komt het er dit jaar nog van. Aan deze bespreking zal het in ieder geval niet liggen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik vond het echt een prachtig boek, heel origineel ook opgevat. De echtgenoot is er ondertussen in begonnen en is iets minder enthousiast, dus misschien is het wel een beetje te vrouwelijk (voor zover dat te kan zijn?) Ik geef het maar even mee als context!

      Verwijderen
  2. Op het lijstje dus. Aardverschuivingsboeken hebben we nooit genoeg.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Via de blog van Lalège ben ik terug op jouw blog terecht gekomen :)
    Het boek spreekt mij echt aan dus ik heb het op mijn te lezen lijst gezet.

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

Populaire posts